ნანა ბერაია

An anomalous nature and regulation problems of debris flows are considered in the monograph. Based on the expected risks analyses, constructively new regulating structures and possibilities of flow influence on the structure are proposed. By selecting of hyperconcentrated flows cohesive structural models, projected parameters are refined. Unlike the counter debris-flow existing engineering methods, constructively different new types structures are proposed; opportunities of their transformation with flows are given. Prognosis of impact force on a structure, possibilities of flow resilience interruption and barraging design parameters are presented. By selecting the construction forms, anomalous nature of flow, possibilities of full energy quenching, using of secondary material and merging to any form riverbed are considered. The monograph is intended to technical, agrarian, bioenergy faculties' students (masters, PhD) and to the specialists, who work in hydroengineering, hydrotechnical reclamation, engineering ecology and hydroecology fields as well. It can be of great help to specialists by projecting and building counter-debris flow- and environmental protection structures.

Based on the increased risk of mudflow danger in the current situation, counter-mudflow semi-conical structure has been proposed. Its purpose is to maintain a stable state of the natural infrastructure of watersheds for mudflows. The work shows the feasibility of the structure application to counter mudflow, plan, sections, the methodology for calculating the structural elements. And an example of the structure calculation, as well as, a graphic illustration for evidence are given.

განხილულია სასოფლო-სამეურნეო კულტურებისათვის რწყვის რეჟიმი მშრალი წელიწადის პირობებში, მისი ხანგრძლივობის ფაქტორები, რის მიხედვითაც შედგენილია ცხრილი. ცხრილში მოცემულია წყლის ბალანსის გაანგარიშება სიმინდისათვის ნალექების რაოდენობის მიხედვით და წყლის ბალანსის დეფიციტის ინტეგრალური გრაფიკი. გრაფიკული მეთოდით განსაზღვრულია სიმინდის სარწყავი ნორმა, რაც ნიადაგში ტენის დეფიციტის შეფასების საშუალებას იძლევა.

Counteracting the phenomenon of debris flow is implemented in various ways.

As international practice has shown, hydrotechnical constructions occupy a special

place among structures regulating debris flow. Despite the large variety of construc-

tions, each of them has a strictly defined purpose. The specifics associated with the

hazards of debris flow in a given area are taken into account when selecting such

a construction. The work indicates the expediency of applying semi-cylindrical open-

web constructions to regulate debris flow. The methodology of selecting the design

elements is presented. A specific example of the construction calculation and graphic

illustrations are presented.

ღვარცოფთა რეგულირების საკითხები და საინჟინრო გადაწყვეტათა საპროექტო სამშენებლო ნორმები და წესები ნაკადის ენერგეტიკული სიდიდეების მახასიათებლების ზუსტ დადგენასთან უშუალოდ არის დაკავშირებული. ნაშრომში ღვარცოფებში მხებ ძაბვასა და სიჩქარის გრადიენტს შორის კავშირის აღწერის მიზნით გამოყენებულია ხარისხობრივი მათემატიკური მოდელი, რომლის ამოხსნითა და ღვარცოფთა სპეციფიკური ბუნების გათვალისწინებით მიღებულია მოძრაობის ინდექსის, საშუალო და მაქსიმალური სიჩქარეების საანგარიშო დამოკიდებულებები. 

Природно-климатические условия Грузии в значительной мере диктуют необходимость орошения сельскохозяйственных культур. В статье приведены результаты расчетов доли влада орошения в эффективность сельскохозяйственного производства, количественная зависимость ее от климатических условий региона. Расчет эффективности капитальных вложений в реабилитацию (восстановление) мелиоративных систем осуществлен на примере Каспского административного района страны. Реализация капиталовложений с учетом доли вклада орошения в эффективность сельскохозяйственного производства при внутренней норме прибыли инвестиций (IRR) 60%, аккумулирует чистый приведенный эффект (NPV) в размере 37.92 млн. лари. Осуществление проектных решений, обеспечит полноценный полив сельскохозяйственных культур, что в свою очередь создаст условия для формирования конкурентноспособных  рыночных отношений в сельском хозяйстве страны. 

Debris-flow is one of the most formidable manifestations of nature. A debris-flow moving along the bed of the debris-flow-carrying river on its way destroys bridges, roadways, roads, hydro-technical and other facilities, causes significant damage to agricultural land, residential buildings, social infrastructure, poses a serious danger to the life and health of the population. A possible way to solve this problem is the construction of engineering structures that ensure the protection of the population living in the area at risk of debris-flow passing, the preservation of both natural and man-made material assets. It is determined that the dependence of the Net Present Value (NPV) on the frequency of the debris-flow passage has a hyperbolic character. The value of NPV reaches its maximum with the annual passage of the debris-flow. With a decrease in the frequency of debris-flow passing, the efficiency of capital investments in a protective structure decreases sharply.

The regulation of debris flow, the issue of their energy dissipation, the selection of calculation models and the design of regulatory measures are related to the selection of the elements that determine the interaction with the flow of anti-flood buildings. In this scientific paper, innovative methods are used to determine and evaluate the criteria of debris flow behaviour at the point of origin, evaluating energetical specifications, and determining its density/bulk. In conjunction with rheology, we can determine energetic characteristics (of a debris flow) and for regulatory purposes, new regulatory constructions are being processed. Great attention should be paid to the latest debris flow regulatory elastic barrage which we received copyright and patent for. The project parameters have been calculated, for example, determining the required number of computational dependencies of the flow striking force acting on them in the plan.

დადგენილია, რომ დრენეს შორის მანძილის გაანგარიშება უნდა მოხდეს გრუნტის წყლის დაუმყარებელი რეჟიმის გათვალისწინებით. შემოთავაზებულია დრენის წყალგაუმტარ ფენაზე მდებარეობის შემთხვევაში წყლის ბალანსის განტოლება. გაანგარიშებულია დრენაჟის წყალგაუმტარ ფენაზე მდებარეობის შემთხვევაში მასში ორივე მხრიდან წყლის შედინების დროს დრენთაშორის მანძილის საანგარიშო ფორმულა.

The expected risks of mud flow impact on constructions confirm that there are both a loss

of flow stability and a change in its hydraulic regime. An excited zone and a wave against the current are

created.

For the case of a tied-up flow passage in a mudflow duct with rectangular cross section, theoretical

formulas of the calculated parameters determining the breakthrough of the flow stability are derived. In

addition, their changes, graphic illustrations in connection with the rheological characteristics are given. The

distance between the counter-mudflow barrages has been determined; Theoretical calculated dependences

under the conditions of the appearance of a wave against the flow and downstream were derived.

საქართველო მთაგორიანი ქვეყანაა, სადაც მრავალი ღვარცოფული მდინარე და

ხევია. ბუნებრივი კატასროფებით გამოწვეული ზარალის მნიშვნელოვანი წილი სწორედ

ღვარცოფზე მოდის. ამის გამო ღვარცოფული მდინარეების შესწავლა და ღვარცოფსაწინა-

აღმდეგო ღონისძიებები დამუშავება ერთ-ერთი პრიორიტეტული მიმართულებაა. სტატიაში

შემოთავაზებულია ტრამპლინური ტიპის ღვარცოფსაწინააღმდეგო ნაგებობების რამოდენიმე

სახეობა, მათი შემუშავებისა პირობები და გარკვეული სიტუაციისათვის შერჩევის

შესაძლებლობები.