ნინო ამირეზაშვილი

მეცნიერებათა დოქტორი

არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტი

დაასკანერე

ზედსართავი სახელების აღწერა ლექსიკური ფუნქციებით. ნ.ამირეზაშვილისტატიაგამომცემლობა შპს საჩინო / საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტის შრომათა კრებული, 2021 / #25, გვ. 117-123- ISSN 0135-0765 ქართულისახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა
სიტყვების ლექსიკური ფუნქციებით აღწერის ნიმუშები ქართულში.ნ.ამირეზაშვილისტატიაგამომცემლობა შპს საჩინო / საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტის შრომათა კრებული, 2020 / #24, გვ. 105-110- ISSN 0135-0765 ქართულისახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა
Модель Автоматического Грузино-Английского Перевода Сентенциальных Примитивов Содержащих Имя Прилагательное. ნ. ამირეზაშვილი, ლ. სამსონაძესტატიაგამომცემლობა შპს მაცნე პრინტი / საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტის შრომათა კრებული, 2019 / #23, გვ. 126-129- ISSN 0135-0765 რუსულისახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა
ინგლისური პასიური ზმნების დროის ფორმების შესაბამისობები ქართულშინ.ამირეზაშვილისტატიაშპს პოლიგრაფია/ საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტის შრომათა კრებული, 2018 / #22, გვ. 133-138.- ISSN 0135-0765 ქართულისახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა
პარალელური ტექსტის კონტექსტუალური ანალიზინ.ამირეზაშვილისტატიაშპს პოლიგრაფია/ საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტის შრომათა კრებული, 2017 / #21, გვ. 128-133.- ISSN 0135-0765 ქართულისახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა
პარალელური კორპუსის ტიპები და მათი გამოყენების სფეროები.ნ. ამირეზაშვილი, ნ. ჯავაშვილი, ლ. სამსონაძესტატიასტამბა დამანი/ სტუ არჩილ ელიაშვილის მართვის სისტემების ინსტიტუტის შრომათა კრებული, 2016 / N 20, გვ. 142-148- ISSN 0135-0765 ქართულისახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა
ლექსიკური ფუნქციები - კომბინატორული ლექსიკონის მნიშვნელოვანი კომპონენტი. ჩიკოიძე გ., ლორთქიფანიძე ლ., ამირეზაშვილი ნ., სამსონაძე ლ., ჯავაშვილი ნ., ჩუტკერაშვილი ა. სტატიაგამომცემლობა უნივერსალი/ სტუ არჩილ ელიაშვილის მართვის სისტემების ინსტიტუტის შრომათა კრებული, 2015 / N 19, გვ. 98-104- ISSN 0135-0765 ქართულისახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა
Syntax Annotation of the Georgian Literary CorpusLortkipanidze L., Amirezashvili N., Chutkerashvili A., Javashvili N., Samsonadze L. კონფერენციის კრებულიSpringer/ Logic, Language and Computation, 11th International Tbilisi Symposium, TbiLLC 2015, Revised Selected Papers 2017 / LNCS 101148, pp 89-97- ISSN 0135-0765 Englishსახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა
სიტყვამაწარმოებელი აფიქსების მონაცემთა ბაზა ნ. ამირეზაშვილი, ლ. სამსონაძე, ნ. ჯავაშვილისტატიასტამბა დამანი/ სტუ არჩილ ელიაშვილის მართვის სისტემების ინსტიტუტის შრომათა კრებული, 2014 / N 18, გვ. 194-203- ISSN 0135-0765 ქართულისახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა
კოდირების სტანდარტული სისტემა CES და ქართული ლინგვისტური კორპუსინ. ამირეზაშვილი, ლ.სამსონაძესტატიასტამბა დამანი / სსიპ არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტის შრომათა კრებული, 2013 / N 17, გვ. 136-140- ISSN 0135-0765 ქართულისახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა
Georgian “ancestors” of the logical implication. გ. ჩიკოიძე, ნ. ამირეზაშვილი, ნ. ჯავაშვილისტატიასტამბა დამანი / სსიპ არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტის შრომათა კრებული, 2012 / N 16, გვ. 158-166- ISSN 0135-0765 Englishსახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა
ზმნიზედების კლასიფიკაციის მოდელი მონაცემთა ბაზის შევსებისასნ.ამირეზაშვილისტატიაგამომცემლობა ინტელექტი / სსიპ არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტის შრომათა კრებული, 2011 / N 15, გვ.204-210- ISSN 0135-0765 ქართულისახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა
ინგლისური ზედსართავი სახელების შესაბამისობები ქართულშინ.ამირეზაშვილისტატიაგამომცემლობა ინტელექტი / სსიპ არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტის შრომათა კრებული, 2010 / N 14, გვ.199-203- ISSN 0135-0765 ქართულისახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა
Syntactic interface for Georgian simple sentencesN. Amirezashvili, G. Chikoidzeსტატია1.      Works. Application Appendix to the Journal Newsletters (Moambe) of Academie Sciences of Georgia, Tbilisi, 2009, p.141-151.- ISSN 0135-0765 Englishსახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა
შესაბამისობები ინგლისური და ქართული ზმნის დროის ფორმებს შორის.ნ.ამირეზაშვილისტატიაგამომცემლობა ინტელექტი / სსიპ არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტის შრომათა კრებული, 2009 / N 13, გვ.176-180- ISSN 0135-0765 ქართულისახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა
Modeling of derivation in the multilingual expert system.ნ.ამირეზაშვილისტატიაგამომცემლობა ინტელექტი / სსიპ არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტის შრომათა კრებული, 2008 / N 12, pp. 177-183- ISSN 0135-0765 Englishსახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა
ინგლისური ენის მარტივი წინადადების ანალიზი და მათი თარგმნის წინა პირობები.ნ.ამირეზაშვილისტატიაგამომცემლობა ინტელექტი/ სსიპ არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტის შრომათა კრებული, 2007 / N 11, გვ.190-194- ISSN 0135-0765 ქართულისახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა
სინტაქსური კავშირების ტიპები ქართულშინ.ამირეზაშვილისტატიაგამომცემლობა ინტელექტი / სსიპ არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტის შრომათა კრებული, 2006 / N 10, გვ. 200-207- ISSN 0135-0765 ქართულისახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა

2nd International Conference on Research in Social SciencesVienna, Austria20193-5 DecemberWebster Vienna Private UniversityThe Translation Model Based on Sentential Primitives. ზეპირი

The main problem of language modelling is the meaning of the utterance, which is the ultimate goal of one of the directions of language model functioning (analysis) and the starting point for its opposite direction (synthesis). The paper suggests one of the options of the problem solution. In particular, dividing sentences into the set of (quasi)-synonymous “sentential primitives" and on the basis of the "primitives", building such a structure, which reflects the appropriate content of this set quite transparently. Determination of the estimated set of primitives should be based on the search of the constituents according to their characteristics, particularly, to their syntactic properties. Verbs and their dominant role in sentences are considered according to "multilevel" syntax. By this theory, a primitive is a central component (core) of the layered structure, which is "surrounded" by the periphery i.e. traditional adverbs. The central component itself involves the verb and its actants. At the same time, internal relations of primitives, i.e. dependencies of actants on the predicates and peripheries on central structures are defined by the semantic roles. Such approach to language content conveys the meaning of the utterance through the sentential primitives where the primitives are the language units. In the frame of the presentation, we will offer a translation model, which is simplified to the level of primitives. For testing the model, Georgian-English parallel corpus will be used.

www.dpublication.com/wp-content/uploads/2019/11/8046.pdf
«Актуальные проблемы прикладной лингвистики»ბაქო, აზერბაიჯანი201825-26 ოქტომბერიАзербайджанский университет языковМодель Автоматического Грузино-Английского Перевода «Сентенциальных Примитивов» Содержащих Имя Прилагательное.ზეპირი

Рассматривается существенные черты ролевых признаков «сентенциальных

примитивов» и конкретно примитивы, содержащие имя прилагательное грузинского языка и

модель их автоматического перевода на английский язык. В зависимости от того, имя

прилагательное с каким членом предложения связано и какую роль оно выполняет в

предложении, выделены типы сентенциальных примитивов.

Если в процессе перевода оба языка будут обеспечены средствами расчленения на

примитивы и наоборот, составления выражения из примитивов, то процесс доводиться до

уровня перевода примитивов, т.е. произойдет предельное упрощение задачи перевода. Вопрос

рассмотрен на конкретных примерах. процессор грузинского языка. Таким образом производится автоматическая лемматизация грузинских слов, после чего используются алгоритмы распознавания модели деривации и автоматического перевода. Тот же процесс, только в обратном направлении используется для английской деривационной формы слова. В обеих случаях получаем одну, или несколько (в случае омонимии в исходной форме и синонимии – в итоговой) лемму деривационной формы слова.

https://muhaz.org/to-azerbaijan.html?page=3
IV საერთაშორისო კონფერენცია “ვერბალური კომუნიკაციური ტექნოლოგიები-2016”თბილისი, საქართველო201625-27 ნოემბერისაქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტიGeWordNet – ქართული ენის ლექსიკური სისტემის მოდელი. ზეპირი

თემატურ სფეროებში. ლექსიკონი შედგება 4 ძირითადი მეტყველების ნაწილის ცალკეული ფაილიდან: არსებითი სახელები, ზმნები, ზედსართავი სახელები და ზმნისართები. GeWordNet-ის ძირითადი სტრუქტურული ერთეული არის სინონიმების სიმრავლე (სინსეტი), რომელიც აერთიანებს მსგავსი მნიშვნელობების სიტყვებს. ივარაუდება, რომ ლექსიკონში თითოეული სინსეტი წარმოადგენს მოცემული ენის ლექსიკალიზებულ კონცეპტს. ლექსიკონის მოხმარების გასაადვილებლად ყოველ სინსეტს თან ახლავს დეფინიცია და სინსეტის სიტყვათა კონტექსტუალური მაგალითები. GeWordNet-ში სინსეტები ერთმანეთთან დაკავშირებული არიან სემანტიკური მიმართებებით - ჰიპონიმია, მერონიმია, ლექსიკური კაუზაცია, პრესუპოზიცია და სხვა. ამათ შორის ყველაზე მნიშვნელოვანია ჰიპონიმია. ჰიპონიმური მიმართებებით ხდება სინსეტების იერარქიული ხისებრი სტრუქტურის ორგანიზება. თითოეული მეტყველების ნაწილის ლექსიკა წარმოდგენილია ხეების სიმრავლით. GeWordNet-ლექსიკონების განვითარების ახალი ეტაპი დაიწყო EuroWordNet პროექტით, რომლის ფარგლებში შეიქმნა ევროპული ენების თესაურუსები. EuroWordNet-ის პროექტის წარმატებამ ბიძგი მისცა სხვადასხვა ენების დიდი რაოდენობის GeWordNet-ის სახით წარმოდგენას. რუსთაველის სახელმწიფო ფონდის დაფინანსებით საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტის ენობრივი და სამეტყველო განყოფილებაში ”ქართულ სიტყვათა ქსელის კომპაილერი - GeWorNet” პროექტის ფარგლებში იქმნება GeWorNet-ი. პროექტის მიზანია ისეთი ლექსიკო-სემანტიკური რესურსის შექმნა, რომელშიც: მთლიანად აისახება ქართული ენის ლექსიკური სისტემის აგებულება; წარმოჩნდება ქართული ენის საყოველთაოდ ხმარებული ლექსიკა; დაფიქსირდება ქართული ენის ლექსიკონისთვის მნიშვნელოვანი ყველა სემანტიკური, სემანტიკურ-გრამატიკული, სემანტიკურ-დერივაციული მიმართებები. დღესდღეობით GeWorNet-ის ლექსიკა ასახავს ლექსიკონის ყველაზე მნიშვნელოვან სტრუქტურულ მიმართებებს და ფარავს თანამედროვე ქართული ენის ძირითად ბირთვს. ლინგვისტური რესურსში გაერთიანებულია რამოდენიმე სხვადასხვა პლანის აღწერა: ტრადიციული ლექსიკოგრაფიული, ენობრივი ცნობიერების მოდელი და მონაცემთა წარმოდგენა კომპიუტერული ფორმით. ყოველივე ეს იმედს გვაძლევს, რომ GeWorNet-ის გამოყენება შესაძლებელი იქნება სხვადასხვა საინფორმაციო სისტემებში.

https://iliauni.edu.ge/uploads/other/38/38129.pdf
ენა და თანამედროვე ტექნოლოგიები _ 2015თბილისი, საქართველო201510-15 სექტემბერიარნოლდ ჩიქობავას ენათმეცნიერების ინსტიტუტი, ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ფრანკფურტის უნივერსიტეტიქართული ენის კომპიუტერული მოდელებიზეპირი

თანამედროვე საინფორმაციო ტექნოლოგიების სფეროში ამჟამად გამოყენებული ყველაზე გავრცელებული ლექსიკონები აგებულია GeWorNet მოდელის მიხედვით. ის არის ყველაზე ავტორიტეტული და ფართო გამოყენების სტანდარტი ლექსიკო-სემანტიკური მონაცემების ბაზის ასაგებად. GeWorNet და გამიზნულია ასახოს ენის ლექსიკური სისტემის შემადგენლობა და სტრუქტურა მთლიანად და არა რომელიმე კერძო თემატურ სფეროებში. ლექსიკონი შედგება 4 ძირითადი მეტყველების ნაწილის ცალკეული ფაილიდან: არსებითი სახელები, ზმნები, ზედსართავი სახელები და ზმნისართები. GeWordNet-ის ძირითადი სტრუქტურული ერთეული არის სინონიმების სიმრავლე (სინსეტი), რომელიც აერთიანებს მსგავსი მნიშვნელობების სიტყვებს. ივარაუდება, რომ ლექსიკონში თითოეული სინსეტი წარმოადგენს მოცემული ენის ლექსიკალიზებულ კონცეპტს. ლექსიკონის მოხმარების გასაადვილებლად ყოველ სინსეტს თან ახლავს დეფინიცია და სინსეტის სიტყვათა კონტექსტუალური მაგალითები. GeWordNet-ში სინსეტები ერთმანეთთან დაკავშირებული არიან სემანტიკური მიმართებებით - ჰიპონიმია, მერონიმია, ლექსიკური კაუზაცია, პრესუპოზიცია და სხვა. ამათ შორის ყველაზე მნიშვნელოვანია ჰიპონიმია. ჰიპონიმური მიმართებებით ხდება სინსეტების იერარქიული ხისებრი სტრუქტურის ორგანიზება. თითოეული მეტყველების ნაწილის ლექსიკა წარმოდგენილია ხეების სიმრავლით. GeWordNet-ლექსიკონების განვითარების ახალი ეტაპი დაიწყო EuroWordNet პროექტით, რომლის ფარგლებში შეიქმნა ევროპული ენების თესაურუსები. EuroWordNet-ის პროექტის წარმატებამ ბიძგი მისცა სხვადასხვა ენების დიდი რაოდენობის GeWordNet-ის სახით წარმოდგენას. რუსთაველის სახელმწიფო ფონდის დაფინანსებით საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტის ენობრივი და სამეტყველო განყოფილებაში ”ქართულ სიტყვათა ქსელის კომპაილერი - GeWorNet” პროექტის ფარგლებში იქმნება GeWorNet-ი. პროექტის მიზანია ისეთი ლექსიკო-სემანტიკური რესურსის შექმნა, რომელშიც: მთლიანად აისახება ქართული ენის ლექსიკური სისტემის აგებულება; წარმოჩნდება ქართული ენის საყოველთაოდ ხმარებული ლექსიკა; დაფიქსირდება ქართული ენის ლექსიკონისთვის მნიშვნელოვანი ყველა სემანტიკური, სემანტიკურ-გრამატიკული, სემანტიკურ-დერივაციული მიმართებები. დღესდღეობით GeWorNet-ის ლექსიკა ასახავს ლექსიკონის ყველაზე მნიშვნელოვან სტრუქტურულ მიმართებებს და ფარავს თანამედროვე ქართული ენის ძირითად ბირთვს. ლინგვისტური რესურსში გაერთიანებულია რამოდენიმე სხვადასხვა პლანის აღწერა: ტრადიციული ლექსიკოგრაფიული, ენობრივი ცნობიერების მოდელი და მონაცემთა წარმოდგენა კომპიუტერული ფორმით. ყოველივე ეს იმედს გვაძლევს, რომ GeWorNet-ის გამოყენება შესაძლებელი იქნება სხვადასხვა საინფორმაციო სისტემებში.

11th Tbilisi Symposium on Language, Logic and Computation, TbiLLC 2015თბილისი, საქართველო201521-26 სექტემბერიThe Centre for Language, Logic and Speech at the Tbilisi State University, the Georgian Academy of Sciences and Institute for Logic, Language and Computation (ILLC) of the University of Amsterdam.Syntax Annotation of the Georgian Literary Corpusზეპირი

In order to solve theoretical and applied tasks of Georgian language it is very important to draw out deeply annotated text corpora. While syntactically annotated corpora are now available for English, Czech, Russian and other languages, for Georgian they are rare. The environment, developed by our research group, offers several NLP applications, including a module of morphologic, syntactic and semantic level, a Universal Networking Language interface and a natural language interface to access SQL type databases. In this article, we research the automatic syntactic parser of Georgian Language. It includes syntactic level as well as morphologic level of Georgian language model. The basis of the linguistic model of Georgian text syntax annotation is the dependency grammar.

http://www.nplg.gov.ge/ec/ka/bibl/search.html?cmd=search&pft=biblio&qs=700%3A1%3A%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%96%E1%83%90%E1%83%A8%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98+%E1%83%90.
საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენცია თემაზე: „ჰუმანიტარული მეცნიერებები ინფორმაციულ საზოგადოებათუმი, საქართველო201424-26 ოქტომბერიბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტი ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტიქართული წინადადების სინტაქსური ანოტირების სტრუქტურაზეპირი

წარმოდგენილია სახელური (NP) და ზმნური (VP) ფრაზების ელემენტებად. ხის სტრუქტურის ერთიანობის შესანარჩუნებლად შემოდის ნულოვანი კვანძის ცნება (S-წინადადება), რომელიც უპირო ზმნის შემთხვევაში მხოლოდ VP-ზმნური ფრაზის, ხოლო სხვა შემთხვევაში კი NP-ს და VP-ს მშობელია. აღწერილია წინადადების ყველა წევრი (მთავარიც და არამთავარიც). თითოეულ მათგანთან აუცილებლად მითითებულია მისი სინტაქსური როლი: ეს არის სინტაქსური მშობლისა და სინტაქსური მემკვიდრის როლი. მშობლის როლში შეიძლება იყოს როგორც სახელური ფრაზა, ასევე ზმნური ფრაზაც. ეს ფრაზები თავისუფლად შეიძლება მონაწილეობდნენ მემკვიდრის როლშიც. ნაჩვენებია აგრეთვე, რომელ სინტაქსურ კონსტრუქციაში მონაწილეობს წინადადების ესა თუ ის წევრი, რომელსაც, თავის მხრივ, მიწერილი აქვს ყველა შესაძლო როლი სათანადო გრამატიკული მახასიათებლებით. მაგალითად, პირდაპირი დამატება არის VP ზმნური ფრაზის მემკვიდრე (VP=V+N). ის შეიძლება გადმოცემული იყოს სახელით (არსებითი, ზედსართავი, რიცხვითი, ნაცვალსახელი, სახელზმნა) მხოლობითსა და მრავლობით რიცხვში. მისი ბრუნვებია სახელობითი და მიცემითი. დაირთავს თანდებულებს (ვით, თან, ზე, ში) და ნაწილაკებს (-ც, -ღა, -ვე), ასევე სხვათა სიტყვის ნაწილაკებს (ო, მეთქი, თქო). ქართული წინადადების სინტაქსური ანოტირების სტრუქტურაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებს მორფოლოგიური ანალიზის შედეგად დაგროვილი ცოდნა, რომელიც ამომწურავ სინტაქსურ ინფორმაციას გვაწვდის. მაგალითად, მოთხრობითი ბრუნვით გადმოცემული სახელი მხოლოდ ქვემდებარე შეიძლება იყოს და ა.შ. ასეთი სტრუქტურის მქონე სინტაქსური ანოტირების სისტემა გრამატიკული მახასიათებლების მეშვეობით ქართული წინადადების სრულყოფილი აღწერის საშუალებას იძლევა. 

http://www.nplg.gov.ge/ec/ka/bibl/search.html?cmd=search&pft=biblio&qs=700%3A1%3A%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%96%E1%83%90%E1%83%A8%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98+%E1%83%90.
ბათუმის II საერთაშორისო სიმპოზიუმი ლექსიკოგრაფიაშიბათუმი, საქართველო201218-20 მაისიბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის განათლებისა და მეცნიერებათა ფაკულტეტი; თსუ არნოლდ ჩიქობავას სახელობის ქართული ენის განმარტებით-კომბინატორული ლექსიკონის გენერატორი.ზეპირი

ენის მოდელირება თანამედროვე ლინგვისტიკის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან მიმართულებას წარმოადგენს. ენობრივი მოდელებისათვის დამახასიათებელია, ერთი მხრივ, ენობრივი სისტემის დაყოფა რამდენიმე დონედ (მორფოლოგიური, სინტაქსური, სემანტიკური), მეორე მხრივ კი, ამ დონეებს შორის უშუალო კავშირების დამყარება. ქართული ენის მოდელის სხვადასხვა დონეების შეთანხმებული ფუნქციონირებისა და ეფექტური მოქმედებისთვის შესაძლებელია მისი დაფუძნება „განმარტებით-კომბინატორულ ლექსიკონზე“. ქართული ენის კომპიუტერულ განმარტებით-კომბინატორულ ლექსიკონში ლექსემის გარშემო არსებული მთელი ინფორმაცია ზონებადაა დაყოფილი: პირველი - მეთაური სიტყვა, მეორე - სიტყვის განმარტება, მესამე ­ - მორფოლოგიური მოდელი, მეოთხე - სიტყვის სემანტიკურ-სინტაქსური მოდელი; მეხუთე ზონა ეძღვნება სიტყვის ლექსიკური ფუნქციების სიას. შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდის მხარდაჭერით შემუშავდა ქართული ენის განმარტებით-კომბინატორული ლექსიკონის გენერატორი. მის შესაქმნელად ვიყენებთ ქართული ენის სინტაქსისა და სემანტიკისადმი თანამედროვე მიდგომას: “ფენოვანი” სინტაქსური სტრუქტურები; ი. მელჩუკის ­- ლექსიკური პარამეტრების თეორია; ი. აპრესიანის - სინონიმური მწკრივების მეთოდი. ქართველოლოგიის თვალსაზრისით ეს არის ქართული ენის აღწერის მეთოდიკის გაფართოება, გაძლიერება და განახლება ახალი საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისად; ზემოხსენებული თანამედროვე თეორიებისთვის - მათი კროსლინგვისტიკური ვარგისიანობის ახალი ტესტირება; კომპიუტერული ლინგვისტიკის კუთხით კი, ეს სამუშაო უზრუნველყოფს მძლავრ საფუძველს ქართული ენის სრულყოფილი ფუნქციონალური მოდელის შესაქმნელად.  

https://bsu.edu.ge/text_files/ge_file_2290_1.pdf
Ninth International Tbilisi Symposium on Language, Logic and Computationქუთაისი, საქართველო201126-30 ოქტომბერიInstitute for Logic, Language and Computation (ILLC) of the University of Amsterdam in conjunction with the Centre for Language, Logic and Speech at the Tbilisi State University, the Georgian Academy of Sciences and the Akaki Tsereteli State University. Georgian “Ancestors” of the logical implicationზეპირი

The lion share of mental (philosophical, logical) concepts has its origin in the natural language - “body of thinking”. The most important of those concepts should have their origin in all languages, though with some possible additional nuances which make them more understandable and near for usual users of this language. Particularly, here will be given a short review of Georgian conjunctions with semantics corresponding to the logical implication

https://archive.illc.uva.nl/Tbilisi/Tbilisi2011/Programme/Abstracts_General_Programme/index.html
ქართული ენა და თანამედროვე ტექნოლოგიებითბილისი, საქართველო20117-8 ივლისისსიპ არნოლდ ჩიქობავას ენათმეცნიერების ინსტიტუტიმრავლობითის წარმოების ზოგიერთი საკითხი ქართული ენის მორფოლოგიურ პროცესორში. ზეპირი

სტატიაში განხილულია ქართულ ენაში ზოგიერთი არსებითი სახელის მრავლობით რიცხვში ბრუნების თავისებურებანი. ენობრივი მოვლენები გარკვეულ კანონზომიერებას ექვემდებარება, მაგრამ ზოგადი წესების გვერდით არსებობს გამონაკლისებიც. ყურადღება გამახვილებულია ზოგიერთი სახელის მრავლობითი რიცხვის წარმოების საკითხზე. უკვე დამკვიდრებული წესის თანახმად, მრავლობით ბრუნვაში არ იხმარება გარკვეული ჯგუფის არსებითი სახელები. მათ არათვლადი სახელები ეწოდება. ასეთებია ნივთიერებათა, აბსტრაქტული, კრებითი არსებითი სახელები, მაგრამ  სხვადასხვა სემანტიკური დატვირთვის დროს არაიშვიათია ასეთი სახელების მრავლობითში ხმარება. ზოგი ზედსართავი სახელი გაარსებითებულია მრავლობითი რიცხვის ფორმით (წითლები, მწვანეები, მდიდრები, ღარიბები და ა.შ.). ნაშრომში საილუსტრაციოდ მრავლადაა მოყვანილი მეტყველებაში უკვე მტკიცედ დამკვიდრებული სიტყვათშეთანხმებები, ისეთები, როგორიცაა „ქართული ღვინოები“ „მარილების დაგროვება“, „მინარალური წყლები“ - (ნივთიერებათა სახელები); „ფიქრები“, „მოტივები“, „არჩევნები“ - (აბსტრაქტული სახელები); „გუნდები“, „კრებები“-(კრებითი სახელები): და სხვა.

http://www.ice.ge/symposium/symp2011_2/konferencia-2011.pdf
ვერბალური კომუნიკაციური ტექნოლოგიებითბილისი, საქართველო200920-21 ოქტომბერისსიპ არნოლდ ჩიქობავას ენათმეცნიერების ინსტიტუტიქართული ენის კომპიუტერული სუფლიორიზეპირი

ქართული ენის კომპიუტერული სუფლიორი უნარდაქვეითებული პირებისთვის ქართულად წერის ხელშემწყობი კომპიუტერული პროგრამაა, რომელიც, რამდენადაც ჩვენთვის ცნობილია, საქართველოში ჯერ არ დამუშავებულა. პროგრამა მომხმარებელს სიტყვის სწორ ვარიანტს სთავაზობს და კლავიატურის მინიმალური გამოყენები თუადვილებს კომპიუტერთან ურთიერთობას.ქართული მორფოლოგიური პროცესორის შემუშავება ხორციელდება ცოდნის დაგროვების MESLM მულტიენობრივი ექსპერტული სისტემის საშუალებით. სისტემა შეიძლება განხილულ იქნეს როგორც ინსტრუმენტი, რომელიც ბაძავს ადამიანის აზროვნებას და ქმნის მორფოლოგიურ წესებს ნებისმიერი ენის პროცესორისათვის. MESLM სისტემის პროგრამული უზრუნველყოფის დახმარებით ქართული ენის მორფოლოგიური პროცესორის შემუშავება მოიცავს სამ ძირითად კომპონენტს, ესენია: ზმნა, არსებითი სახელი და დანარჩენი მეტყველების ნაწილები.

https://www.ice.ge/new/pages/news/konferencia.pdf

Web of Science: Web of Science-Citation index -1, H-index-1
Scopus: -
Google Scholar: Google scholar-Citation index -2, H-index-1

შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდის მიერ დაფინანსებული პროექტის "ქართული ენის კომპიუტერული სუფლიორი უნარდაქვეითებულ პირთათვის" (№A 38-09 (2009-2011)) შედეგები დაინერგა თბილისის 203-ე ყრუ და სმენადაქვეითებულთა საჯარო სკოლა-პანსიონში. ”სუფლიორი” ქართული ტექსტის აკრეფისას მომხმარებელს სთავაზობს გრამატიკულად სწორ სიტყვებს მათი საწყისი ასოების მიხედვით. https://old.rustaveli.org.ge/index.php?module=topic&page=detals&topic_id=18&id=938

დისერტაციის რეცენზირება


სამაგისტრო ნაშრომების ხელმძღვანელობა


სადოქტორო თემის ხელმძღვანელობა/თანახელმძღვანელობა


უცხოურ ენებზე მონოგრაფიის სამეცნიერო რედაქტირება


ქართულ ენაზე მონოგრაფიის სამეცნიერო რედაქტირება


რეფერირებული ან პროფესიული ჟურნალის/ კრებულის მთავარი რედაქტორობა


სამეცნიერო პროფესიული ჟურნალის/ კრებულის რეცენზენტობა


რეფერირებული სამეცნიერო ან პროფესიული ჟურნალის/ კრებულის სარედაქციო კოლეგიის წევრობა


საერთაშორისო ორგანიზაციის მიერ მხარდაჭერილ პროექტში/გრანტში მონაწილეობა


სახელმწიფო ბიუჯეტის სახსრებით მხარდაჭერილ პროექტში/ გრანტში მონაწილეობა


ავტომატური განმარტებით-კომბინატორული ლექსიკონი როგორც ქართული ენის მოდელირების საფუძველიშოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდის გრანტი №A 38-092009-2011 ძირთადი შემსრულებელი
ქართული ენის კომპიუტერული სუფლიორი უნარდაქვეითებულ პირთათვისშოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდის გრანტი №A 36-092009-2011 ძირთადი შემსრულებელი
ქართული ენის სინონიმების კომპიუტერული მოდელის შექმნა სსიპ არჩილ ელიაშვილის მართვის სისტემების ინსტიტუტი2010-2012 ძირთადი შემსრულებელი
ქართული ენის კორპუსის სრული (მორფოლოგიური, სინტაქსური, სემანტიკური) ანოტირების სისტემაშოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდის გრანტი AR/84/4-105-14 2013 – 2016პროექტის მენეჯერი
ქართული წინადადების კომპიუტერული ანალიზი ინტერაქტიულ რეჟიმში სტუ არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტი / "სამეცნიერო კვლევების ხელშეწყობის" პროგრამა (პროგრამული კოდი 32 05 04) 2015-2017ძირთადი შემსრულებელი
ქართულ სიტყვათა ქსელის კომპაილერი – GeWordNetშოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდის გრანტი FR/463/4-105/12 2015-2017ძირთადი შემსრულებელი
ქართული ენის კომბინატორული ონლაინ ლექსიკონის შემუშავება სტუ არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტი / "სამეცნიერო კვლევების ხელშეწყობის" პროგრამა (პროგრამული კოდი 32 05 04) 2018-2020ძირთადი შემსრულებელი
დიალოგური სისტემების ქართულენოვანი ინტერფეისისტუ არჩილ ელიაშვილის სახელობის მართვის სისტემების ინსტიტუტი / "სამეცნიერო კვლევების ხელშეწყობის" პროგრამა (პროგრამული კოდი 32 05 04) 2021-2023ძირთადი შემსრულებელი
ქართულ-ინგლისური გრამატიკული ლექსიკონის კომპაილერიშოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდის გრანტი 2022-2025პროექტის მენეჯერი

პატენტის ავტორობა


უფლება ქართულ ან უცხოურ სასაქონლო ნიშანზე, სასარგებლო მოდელზე


-

საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის ან სოფლის მეურნეობის აკადემიის წევრობა


საერთაშორისო პროფესიული ორგანიზაციის წევრობა


კონფერენციის საორგანიზაციო/ საპროგრამო კომიტეტის წევრობა


ჯილდო ეროვნული/ დარგობრივი პრემია, ორდენი, მედალი და სხვ.


საპატიო წოდება


მონოგრაფია


სახელმძღვანელო


სტატია მაღალ რეიტინგულ და ადგილობრივ ჟურნალებში


Syntax Annotation of the Georgian Literary Corpus, 2017, Springerსახელმწიფო მიზნობრივი პროგრამა

It is very important to draw out deeply annotated text corpora in order to solve theoretical and applied tasks of the Georgian language. While syntactically annotated corpora are now available for English, Czech, Russian and the other languages, for Georgian they are rare. The environment, developed by our research group, offers several NLP applications, including a module of the morphologic, syntactic and semantic level, a Universal Networking Language interface and a natural language interface to access SQL type databases.

The paper gives the description of the automatic syntactic analyzer of the Georgian Language. It includes syntactic and morphologic levels of the Georgian language model. The basis of the linguistic model of the Georgian text syntax annotation is the dependency grammar.

https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-662-54332-0_6

პუბლიკაცია სამეცნიერო კონფერენციის მასალებში, რომლებიც ინდექსირებულია Web of Science-ში და Scopus-ში